Adobe is onbetwist de marktleider als het gaat om het verwerken van RAW foto’s, en dat al sinds jaar en dag. Photoshop en Lightroom staan eenzaam aan de top. Maar Adobe is gestopt met het aanbieden van Lightroom en Photoshop als een standalone toepassing. In plaats daarvan is er alleen nog een abonnementsversie. Recent heeft Adobe een keuze gemaakt om een nieuwe Lightroom versie te introduceren. Deze versie is vooral bedoeld als concurrent voor Apple’s Foto, Microsoft Foto’s en Google Foto’s. Bij deze nieuwe versie verdwijnen al je foto’s in de cloud. Voor €12,09 per maand krijg je Lightroom Classic, Photoshop, 20Gb cloudopslag en het nieuwe Lightroom CC. Voor een beetje serieuze fotograaf is 20Gb al gauw niet meer genoeg. Daarom heeft Adobe een uitgebreider abonnement met 1Tb opslag waar je €24,19 per maand voor betaald.
Niet iedereen is gecharmeerd van het abonnementsmodel. Maar tot voor kort waren er weinig serieuze alternatieven. Het is de vraag of die er inmiddels wel zijn, maar gezien de ontwikkelingen, is het de moeite waard om de alternatieven goed in de gaten te houden.
De concurrentie heeft het sentiment feilloos aangevoeld. Geen van de concurrenten die we hier behandelen kent een abonnementsmodel. Alle leveranciers hanteren een eenmalig bedrag voor aanschaf. Dat klinkt heel mooi, maar er is één maar: er komen regelmatig nieuwe versies uit, waar je dan weer een upgrade bedrag voor mag neertellen. Dus helemaal eenmalig is het niet.
Waar moet een goed fotobewerkingspakket aan voldoen?
Als we Lightroom Classic als marktreferentie aanhouden, dan kunnen we ons volgende wensenlijstje samenstellen: een RAW verwerker, een onwikkelmodule, de mogelijkheid om presets, in welke vorm dan ook, toe te passen en een bibliotheek of catalogus om de foto’s te ordenen.
Lightroom Classic heeft al deze onderwerpen goed voor elkaar en wat er niet is kan worden aangevuld met plug-ins van derden. Geen van de concurrenten scoort op al deze elementen, maar is over het algemeen hard op weg om de gaten te dichten.
Zelfs voor Photoshop dat zo’n begrip is, photoshoppen is zelfs een werkwoord geworden, dat het voor velen onmogelijk werd gehouden dat daar ooit een alternatief voor zou komen, is er inmiddels een serieus alternatief: Affinity Photo.
RAW verwerken
Bij het vergelijk heb ik voornamelijk gekeken naar de basisverwerking met een nadruk op de scherpte. Voor mij als Fuji fotograaf is dat een specifiek punt van aandacht. Fujifilm camera’s maken gebruik van een ander type sensor. Vrijwel alle camera merken maken gebruik van Bayer sensors. Fuji heeft een compleet nieuwe sensor ontwikkeld. Daar zijn veel voordelen over te vertellen, maar als nadeel geldt dat er nieuwe methoden van RAW ontwikkeling moesten worden ontwikkeld. Dit gold in de begindagen dan ook als een belangrijk nadeel. Inmiddels is de industrie helemaal ingespeeld op dit type sensoren. Er zijn zelfs uitstekende RAW verwerkers verkrijgbaar: Iridient X-transformer. De enige die daarbij echt achterblijft is Adobe.
De RAW verwerking van Adobe (ACR of Lightroom) is inmiddels op een niveau van “acceptabel tot goed” aangeland, maar het gaat nog steeds erg mis als je de maximale scherpte uit een (landschaps-)foto wilt halen. Dan ontstaan er allerlei vreemde artefacten in het beeld, ook bekend als “wormpjes”, die er niet thuis horen. Over het algemeen levert Adobe dus niet de maximale scherpte. Fijne details krijgen vaak een uitgesmeerd of waterverf karakter.
Veel Fuji fotografen zoeken daarom ander oplossingen. Gebruik maken van Photoshop om extra te verscherpen (bijv. het High pass filter) is daar een voorbeeld van. Het TIFF of PSD bestand blijkt vervolgens in Lightroom verder verscherpt te kunnen worden zonder dat de vreemde “wormpjes” ontstaan.
Vergelijk
Zoals hier boven aangegeven bestaan er redenen genoeg om eens te kijken wat de stand van zaken is bij verschillende alternatieven, voor het gemak maar even bestempeld als de uitdagers. Ik heb me daarbij beperkt tot een viertal Lightroom alternatieven. Twee ervan, Affinity Photo en Luminar gebruik ik al wat langer. Van de andere twee, ON-1 en Alien Skin, heb ik een demoversie gedownload.
Om te vergelijken heb ik een portretfoto en een landschapsfoto gebruikt.
Er zijn meerdere alternatieven, bijvoorbeeld Capture One, maar daar heb ik niet voor gekozen. De keuze die ik heb gemaakt is ingegeven door de aanwezigheid van Fuji’s film profielen. Behalve voor ON-1 zijn er voor alle pakketten Fujifilm profielen beschikbaar. ON-1 heeft aangekondigd om ze binnenkort beschikbaar te maken.
Bij het vergelijk heb ik dan ook voornamelijk gekeken naar de RAW ontwikkeling in het algemeen en het verscherpen van de foto’s in het bijzonder. Bij het vergelijken heb ik steeds 2 foto’s gebruikt: een portret en een landschapsfoto. Behalve verscherpen zijn er geen andere correcties toegepast.
De resultaten staan hieronder. Alle foto’s zijn vergroot tot 200%. Punten van aandacht zijn in de portretfoto de huid en de detaillering van de kleding. Bij de landschapsfoto is dat met name de detaillering van de rietkraag halverwege de foto.
Lightroom Classic versie 7.3
Bij het verscherpen in Lightroom heb ik gebruik gemaakt van de laatste inzichten op dit gebied. Veel Fuji-Fotografen hebben uitgebreid onderzocht wat de beste instellingen zijn voor Fuji RAW bestanden: Hoeveelheid ergens tussen de 35 en 40, Straal 1,2 voor portretten (voor landschappen ga ik meestal wat lager) en Details ergens rond de 60. Verder Masker gebruiken op basis van de inhoud van de foto.
Wat opvalt is dat de rietkraag, halverwege het beeld behoorlijk uitgesmeerd is. Ook de bomenrij op de achtergrond is weinig gedetailleerd.
Bij de portretfoto is zijn de huidtinten naar mijn smaak, mooi weergegeven.
Affinity Photo
Serif’s Affinity Photo is een serieuze Photoshop vervanger en geen Lightroom alternatief. De prijs bedraagt €54,99. Voor dat geld krijg je een uitstekend Photoshop alternatief, dat beter presteert en sommige zaken beter (Content Aware Fill) en slimmer (makkelijker) doet. Aanvankelijk was Affinity Photo alleen beschikbaar op een Mac, maar inmiddels is er ook een Windows versie. Affinity Photo gebruikt de meeste commando’s die je kent van Photoshop. Dat maakt het leertraject goed te overzien.
Er is geen bibliotheek of catalogus functie aanwezig. Mac gebruikers kunnen hiervoor Foto’s gebruiken waarmee Affinity Photo volledig als plug-in te gebruiken is. Wel gaat er een gerucht dat Serif bezig is met een echter Lightroom vervanger.
Ondanks dat ik behoorlijk enthousiast ben over de “Photoshop” kant van Affinity Photo, was ik minder tevreden over de RAW verwerking. Ik had de Develop Persona (Affinity “speak” voor de RAW module), dan ook al een hele tijd niet meer gebruikt. De resultaten voor mijn vergelijk leverden een aangename verrassing op.
De RAW verwerking is namelijk met sprongen vooruitgegaan. Lenscorrecties worden automatisch toegepast en kleurrandjes worden goed gecorrigeerd. Dat was vroeger wel anders. Het resultaat voor beide foto’s hebben mijn verwachting overtroffen. Over het algemeen is de omzetting wat contrastrijker dan bij de anderen. Dat resulteert in een wat mindere weergave van de huidtinten. Iets wat zich met een paar correcties (contrast en verzadiging) eenvoudig laat corrigeren. Die correcties heb ik hier niet gedaan.
We zien in de landschapsfoto een fraaie doortekening van de rietkraag en ook bij een agressiever gebruik van de verscherping was er van “wormpjes” geen sprake. Op een Mac draait het programma heel snel, maar voor het ontwikkelen van mijn 23Mb compressed RAW bestanden waren toch wel behoorlijk wat seconden nodig. Hier scoorde Affinity Photo als laagste.
Het weergeven van wijzigingen in de instellingen, meer of minder scherpte, verliep daarentegen heel direct, zonder vertraging.
Er is geen mogelijkheid voor batch verwerking, wat de mogelijkheid om als pre-processor te fungeren voor Lightroom feitelijk belemmerd. Maar wil je uit een individuele foto het uiterste halen, bijvoorbeeld voor een grootformaat afdruk, dan is Affinity Photo een uitstekende keuze.
ON1 – 2018
ON-1 leverde tot voor kort een filterpakket, vergelijkbaar met NIK software, als plug-in voor Photoshop, Lightroom en Apple’s Foto’s. Sinds ruim een jaar wordt stevig aan de weg getimmerd met een een compleet nieuwe ontwikkelomgeving waarbij het uitgebreide filterpakket gelukkig niet verloren is gegaan. ON1 Photo RAW 2018 beschikt ook over een bibliotheek of catalogus die een beetje het midden houdt tussen Lightroom, waarin alles beheerd wordt en Alien Skin. Dat laatste (Alien Skin dus) lijkt eigenlijk nog het meest op Adobe Bridge. Lenscorrecties worden automatisch toegepast.
De verwerking van mijn Fuji RAW bestanden verliep probleemloos. Het resultaat was wisselend. Ingezoomd op 200% liet zien dat er zonder enige wijziging aan de verscherpingsinstellingen, sprake leek te zijn van over-verscherping.
Dat resultaat was verrassend omdat er op het internet lovende kritieken te vinden zijn. Het is er niet altijd of altijd zichtbaar. De ontwikkelingen bij ON-1 gaan snel. Dus zeker een pakket om in de gaten te blijven houden.
Luminar 3
Skylum’s Luminar is ook van oorsprong een filterpakket, vergelijkbaar met NIK. Net als bij ON-1 gaan ook hier de ontwikkelingen snel. Ook van Luminar is recentelijk een Windows-versie uitgekomen. Luminar beschikt niet over een bibliotheek of catalogus. Die is wel aangekondigd, maar tot op heden is er nog weinig over vernomen. Luminar heeft recentelijk een update gekregen waarbij de nadruk lag op de RAW verwerking en de prestaties. Het openen van mijn Fuji RAW bestanden verliep lekker soepel. Ook het weergeven van de aanpassingen verliep redelijk direct. In- en uitzoomen was iets trager. Ook bij het verplaatsen van de foto was sprake van vertraging bij het weergeven. Maar over het geheel genomen wel waarneembaar maar niet storend.
De resultaten zijn zonder meer erg goed te noemen. Lenscorrecties worden automatisch toegepast.
Alien Skin 3
Misschien wordt het eentonig, maar ook Alien Skin is van huis uit een filterpakket dat als plug-in voor Lightroom en Photoshop kan worden gebruikt. Bij Alien Skin heeft altijd de nadruk gelegen op filmemulatie. Het pakket omvat een groot scala aan filters die de look van analoge film nadoen.
Expose 3 is inmiddels een complete ontwikkelomgeving geworden. Het heeft een eenvoudige bibliotheek of catalogus.
Alien Skin is traag in het weergeven van de aanpassingen. Bij elke wijziging moet er opnieuw gerenderd worden. Ook bij het verplaatsen is dat het geval. In vergelijk met Luminar en Affinity Photo viel de scherpte wat tegen.
Conclusies
Als we kijken naar de verschillende uitdagers, dan is er op dit moment nog geen echt alternatief voor Lightroom gevonden. Zeker is dat het een kwestie van tijd is voordat er een serieus alternatief voor Lightroom beschikbaar is.
Kijken we alleen naar het hoofdstuk RAW ontwikkeling, geen onbelangrijk item, dan zijn er wel degelijk prima alternatieven. Dat geldt zeker voor Fuji fotografen.
Als het aankomt op verscherpen, dan is duidelijk dat Lightroom de minste keus is.
ON-1 geeft ogenschijnlijk direct een scherp resultaat, zonder ook maar één instelling te wijzigen. Maar bij uitvergroten, ziet het er een stuk minder uit. Dan valt op dat er eigenlijk sprake is van over-verscherpen, met artefacten als gevolg. Van ON-1 kreeg ik als reactie dat dit een bekend probleem is bij Fuji foto bestanden. Zij gaven aan dat dit bij de eerst volgende versie verholpen zou moeten zijn.
Affinity Photo geeft een mooi resultaat, maar beschikt niet over een bibliotheek of catalogus functie. Mac gebruikers kunnen dit ondervangen door Foto’s te gebruiken als bibliotheek. Het onderdeel verscherpen is redelijk eenvoudig: een straal en een hoeveelheidschuif. Daar is een reden voor: net als Photoshop beschikt Affinity Photo over een keur aan gereedschappen om verder te verscherpen nadat de RAW verwerking heeft plaatsgevonden.
Alien Skin heeft nog wat werk te doen. Het verscherpen gaf nog niet helemaal het beste resultaat. Maar ga je voor de filters, dan is de RAW verwerking op een redelijk niveau.
Luminar Liet wat mij betreft de beste resultaten zien. De detaillering was erg goed. Er ontstond wel wat meer ruis dan bij de andere pakketten.
Het resultaat van dit, niet wetenschappelijk vergelijk, ziet er wat mij betreft als het gaat om RAW verwerken en uitsluitend RAW verwerken, als volgt uit:
- Luminar
- Affinity Photo
- Alien Skin
- ON-1
Kijken we naar alle andere aspecten, zoals bibliotheek en catalogus, dan is er nog steeds geen echt alternatief. Lightroom kan alle hierboven genoemde alternatieven gebruiken als een plugin. Dat was bij geen van de uitdagers het geval. Misschien met uitzondering van Affinity Photo. Daar is wel een mogelijkheid tot het gebruik van plugins. Luminar kent ook plugins, maar die zijn van dezelfde ontwikkelaars.
Zoals in het begin al even genoemd: aan alle pakketten wordt stevig gewerkt. Dat betekent dat de resultaten van dit vergelijk over een half jaar al weer heel anders kunnen zijn.
